Hac Kimlere Farzdır? Genel
Hac Kimlere Farzdır?
Hac kimlere farzdır? Sorusu yıllardır Müslümanlar arasında en çok merak edilenlerin başında geliyor. Sorunun yanıtını verebilmek için ise şu yolu izlemenin mantıklı olduğunu düşünüyoruz. Bu sayede haccın kimlere farz olup, kimlere olmayacağını da daha iyi anlamış oluruz.
Hac ihramlı olarak Arafat’a vakfe yaptıktan sonra Kabe’yi tavaf ederek Merve ile Safa arasında sa’y yapmaktır. Bir ayette hacla ilgili şöyle denilmiştir.
"Şüphesiz, Safa ile Merve' Allah'ın işaretlerindendir. Böylece kim Evi (Kâbe’yi) hacceder veya umre yaparsa, artık bu ikisini tavaf etmesinde kendisi için bir sakınca yoktur. Kim de gönülden bir hayır yaparsa (karşılığını alır). Şüphesiz Allah, şükrün karşılığını verendir, bilendir."
Bakara suresi 158 ayet.
Hac kime farz kılınmıştır;
1. Müslüman olana,
2. Aklı yerinde olana,
3. Ergenlik çağına girene,
4. Hür olana,
5. Hacca gidip gelecek kadar parası olana
HACCIN ŞARTLARI
Haccın şartları kadın ve erkek olmak üzere iki şekilde ayrılmıştır. Bunlar her iki taraf için uygun olması halinde hac farz olur.
İsterseniz yukarıda bahsettiğimiz haccın 5 şartını daha açık bir şekilde ele alalım.
Müslüman Olmak
Hacca gidebilmek için Müslüman olma şartı vardır. Müslüman olmayan birisi hacca gitmiş olsa ve daha sonrasında Müslüman olursa o zaman hac üzerine farz kılınır.
Ergin ve akıllı olmak
Hacca gidebilmek için çocukluktan çıkmış olmak gerekir. Ergenliğe girmiş olan her Müslüman hacca gidebilmenin bir şartını daha yerine getirmiş olur. Ancak ergenlikte olmak demek akıl hastalığının da olmaması anlamına gelmelidir. Akli bali olan her Müslüman hac görevin yerine getirebilir. hacca giden akıl yoksunu bir kişi orada hac ya da umre yapmaya ehliyeti olmadığından dolayı bu ibadetleri sahih sayılmaz. Çocuklar buluğ çağına ulaşır akıl hastası iyileşirse bu durumda hac üzerlerine farz olur. Çocukların ergenlik öncesinde yapmış oldukları hac ise nafile sayılır.
"Üç kişiden kalem kaldırılmıştır: Uyanıncaya kadar uyuyandan, gençlik çağına girinceye kadar çocuktan, şifa buluncaya kadar akıl hastasından."
(Ebû Davûd, Hudud,17; İbn Mâce, Talâk, 15).
Hür olmak
Haccı farzları arasında hür olmak vardır. Örneğin bir kişi esir, köle veya mahkum ise bu durumda hac üzerlerine farz değildir. Bunun nedenine baktığımız zaman ise haccın süresi uzundur ve bu süreç içerisinde belli bir yolculuğu da beraberinde getirir. Hür olmayan birisinin rahatça seyahat etmesi mümkün olmayacağından dolayı hac vazifesi farz olarak kılınmamıştır.
Hac vakitli bir ibadettir. Bunun için haccın vakitlerine yetişmediğiniz sürece haccın farzını yerine getirmemiş olursunuz. Hanefi ve Hanbeli mezheplerine göre haccın ayları şu şekildedir.
Şevvâl, Zilkâde ve Zilhicce'nin ilk on günüdür.
En büyük hac (hacc-ı ekber) günü, kurban bayramı günleridir.
Bunların dışında kalan zamanlarda yapılan hac farz değildir. Farz hac için ihrama girmeyi ve haccın rükünlerini ifaya elverişli değildir.
Hac vakti girmeden önce haccın fiillerini yerine getirmiş olmak caiz değildir. İhram hac için bir şarttır. Bunun tersini düşünmek ise abdestin namazın önüne alınması anlamına gelecektir. İhrama giren birisi kendi üzerine yasak olanları bilir ve bunları gerekli kılar. Hacdan önce ihrama girmiş olmak da mekruhtur.
Malikilerde ise hac 3 ay sürer. İhramın vakti, Şevvâl'in başından, yani Ramazarı bayramının ilk gecesinden itibaren başlar, Kurban bayramı sabahı şafak sökünceye kadar devam eder. Bir kimse bayram sabahı şafak sökmezden önce, bir an, ihramlı olarak Arafat'ta dursa hacca yetişmiş olur. Geride ziyaret tavafı ve sa'y gibi ibadetler kalır.
İbnü'l-Hümâm, a.g.e., II/ 220 vd.; İbn Kudâme, el Muğnî, III/271; eş-Şirâzî, el Mühezzeb, I/200; ez-Zühaylî, a.g.e., III/63-65).
- Mehmet Sökük
- 09.10.2019
- haccın farzları, hac kime farzdır, hac, farz,